Ο διάσημος συγγραφέας που “γεννήθηκε με μαλλιά και νύχια” έφυγε από τη ζωή στα 85 του.
Ο Philip Roth δε μένει πια εδώ. Όπως έγινε γνωστό αργά την Τρίτη, πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια, σε ηλικία 85 ετών. Ήταν ένας από τους πιο βραβευμένους συγγραφείς της γενιάς του, και αντί για αντίο, θα μοιραστώ μερικά facts για εκείνον. Γιατί μπορεί να μη σου λέει κάτι το όνομα του, γιατί μπορεί να μην τα ξέρεις ακόμα κι αν σου λέει, γιατί απλά δε χορταίνεις να διαβάζεις για εκείνον.
#1. Κάποιοι, κάποτε, τον είχαν καθηγητή
Ο Philip Roth πριν γίνει σπουδαίος συγγραφέας ήταν για λίγο καιρό φιλόλογος. Σπούδασε αγγλική φιλολογία, και έγινε καθηγητής δημιουργικής γραφής και συγκριτικής λογοτεχνίας.
#2. “Γεννήθηκε” με μαλλιά και νύχια…
Το πρώτο του βιβλίο ήταν το “Αντίο Κολόμπους”. O Νομπελίστας Saul Bellow είχε πει για αυτό το ντεμπούτο του Roth: “Αντίθετα με όσους από εμάς ήρθαμε στον κόσμο τυφλοί και γυμνοί, ο κ. Roth εμφανίζεται με νύχια, μαλλιά, δόντια, μιλώντας με συνοχή. Έχει ικανότητες, πνεύμα, ενεργητικότητα και συμπεριφέρεται σαν βιρτουόζος”.
To “Aντίο Κολόμπους” ήταν το πρώτο από μια σειρά βιβλίων που ο Roth παρουσίαζε την άλλη όψη του “American Dream”, δηλαδή την “άλλη” Αμερική.
#3. Έγραψε 31 μυθιστορήματα
Έγραψε συνολικά 31 μυθιστορήματα σε διάρκεια 50 ετών. Στο Goodreads το “Αμερικανικό Ειδύλλιο” (American Pastoral) αναδεικνύεται ως το καλύτερο του, με το “Ανθρώπινο Στίγμα” (Human Strain) και το “Η συνωμοσία εναντίον της Αμερικής” (The Plot Against America) να ακολουθούν.
#4. Κάθε σελίδα και μέτρα περπάτημα
O Roth περπατούσε πολύ. Είχε δηλώσει ότι κάθε σελίδα που έγραφε αντιστοιχούσε σε μισό μίλι περπάτημα! Επίσης, έγραφε και όρθιος.
#5. Δεν πήρε Νόμπελ Λογοτεχνίας
Το όνομα του κυκλοφορεί πολλά χρόνια στις υποψηφιότητες των κορυφαίων βραβείων λογοτεχνίας, ωστόσο ποτέ δεν κατάφερε να πάρει αυτή τη τη διάκριση. Πήρε όμως το Man Booker Internationl το 2011. “Ελπίζω ότι το βραβείο αυτό θα προσελκύσει την προσοχή των αναγνωστών σε όλο τον κόσμο, που δεν έχουν έρθει σε επαφή με το έργο μου” είχε πει παραλαμβάνοντας το.
#6. Πήρε βραβείο Pulitzer για το “Αμερικανικό Ειδύλλιο”
O Roth πήρε επίσης το βραβείο Pulitzer για το “Αμερικανικό Ειδύλλιο” που εκδόθηκε το 1997. Στις σελίδες του ξετυλίγεται η ιστορία ενός ζευγαριού της μεσαίας τάξης που βλέπει την κόρη του να γίνεται τρομοκράτισσα. Θυμίζω τρέιλερ:
#7. Πάλεψε με τη Wikipedia
Τα είχε βάλει με την Wikipedia αναδεικνύοντας ένα παράδοξο της συγκεκριμένης πλατφόρμας. Η “διένεξη” αφορούσε το βιβλίο “Το Ανθρώπινο Στίγμα” (2000). Η ιστορία είχε να κάνει με έναν Άγγλο καθηγητή, ονόματι Coleman Sik, που τελικά έχασε τη δουλειά του μετά από κατηγορίες για ρατσισμό. Η Wikipedia έγραφε λοιπόν ότι το βιβλίο ήταν εμπνευσμένο από τη ζωή του συγγραφέα Anatole Broyard. Ο Roth προσπάθησε να διορθώσει το λάθος, αλλά βρήκε “τοίχο”. Μέσα από μια ανοιχτή επιστολή, μάλιστα, αποκάλυψε τι του είπαν και τι είπε.
Ο Roth λοιπόν υποστήριξε ότι τα πράγματα δεν είχαν έτσι και ότι το εμπνεύστηκε από κάτι που συνέβη στον φίλο του Melvin Tumin, που ήταν καθηγητής στο Princeton. Η Wikipedia αρνήθηκε να δεχτεί τη διόρθωση δίνοντας την εξής απάντηση στο συγγραφέα: “Καταλαβαίνουμε τι εννοείτε όταν λέτε ότι ο συγγραφέας έχει την μεγαλύτερη κυριότητα στο έργο του αλλά θέλουμε δευτερεύουσες πηγές”.
Mε μια ανοιχτή επιστολή ο Roth εξήγησε το θέμα, και τελικά “έπεισε” την Wikipedia.
#8. Δεν ήθελε να αλλάξει κάτι με τα βιβλία του
Στο βιβλίο του “Conversations With Philip Roth” ο συγγραφέας συγκεντρώνει συνεντεύξεις του. Σε μια από αυτές, απαντάει το εξής:
“Με ρωτήσατε αν είχα σκεφτεί ότι η μυθοπλασία μου θα άλλαζε οτιδήποτε στην κουλτούρα και η απάντηση είναι όχι. Φυσικά προκάλεσε κάποιο σοκ, αλλά οι άνθρωποι σοκάρονται συνέχεια – είναι ένας τρόπος ζωής. Δεν σημαίνει τίποτα. Αν με ρωτήσετε εάν θέλω η μυθοπλασία μου να αλλάξει οτιδήποτε στην κουλτούρα, η απάντηση παραμένει όχι. Αυτό που θέλω είναι να κάνω κτήμα μου τους αναγνώστες όταν διαβάζουν το βιβλίο μου – αν μπορώ να τους κάνω δικούς μου με τρόπους που άλλοι συγγραφείς δεν το κάνουν. Μετά να τους αφήνω να επιστρέφουν, ακριβώς όπως είναι, σε έναν κόσμο που όλοι οι άλλοι προσπαθούν να τους αλλάξουν, να τους πείσουν, να τους διαχειριστούν. Οι καλύτεροι αναγνώστες έρχονται στη μυθοπλασία για να απελευθερωθούν από όλο αυτό το θόρυβο, για να μπορέσουν να χαλαρώσουν στην συνείδησή τους η οποία σε άλλη περίπτωση εξαρτάται και διαμορφώνεται από όλα αυτά που δεν είναι μυθοπλασία. Αυτό είναι κάτι που κάθε παιδί περιτριγυρισμένο από βιβλία καταλαβαίνει αμέσως, ωστόσο δεν είναι καθόλου παιδική σκέψη για τη σημασία της ανάγνωσης.
#9. Είχε ήδη πει “αντίο”
Ο Roth είχε αποσυρθεί 7 χρόνια πριν. Μάλιστα, σε συνέντευξη που είχε δώσει to 2012 στους New York Times, μάθαμε ότι είχε βάλει πάνω στον υπολογιστή του ένα post-it με το μήνυμα “η μάχη με το γράψιμο τελείωσε”. “Το κοιτάω κάθε μέρα και μου δίνει τόση δύναμη” είχε πει ο Roth. Στην ίδια συνέντευξη είχε φροντίσει να αποσαφηνίσει παλιότερες δηλώσεις του λέγοντας: “Δεν πιστεύω ότι το μυθιστόρημα πεθαίνει. Είχα πει ότι η ανάγνωση πεθαίνει. Αυτό είναι γεγονός, και το λέω για 15 χρόνια. Είπα η οθόνη θα σκοτώσει τον αναγνώστη, και έτσι έγινε”. Τελευταία συνέντευξη έδωσε τον Ιανουάριο πάλι στους New York Times. Έλεγε ότι χαμογελούσε κάθε μέρα επειδή ήταν ζωντανός αλλά ήξερε πως αυτό κάπου θα τελείωνε.
*Φωτογραφίες: Philip Roth Facebook
